Кафедраи филологияи Ҳинд соли 1983 таъсис ёфтааст ва дар ҷумҳурӣ яке аз марказҳои тайёр кардани кадрҳои шарқшиносии маҳаллӣ доир ба забону адабиёти Ҳинду Покистон мебошад. Ҳайати устодони кафедраро собиқ дастпарварони мактаби шарқшиносии Санкт-Петербург профессор Ҳ.Раҷабов, устодони шодравон М.А. Усмонов ва И. Нуров ташкил додаанд. Инчунин, барои тадриси фанни адабиёти ҳиндӣ ба кафедра аз шаҳри Москва номзади илмҳои филологӣ, ҳиндшинос Нелли Бобоҷоновава аз шаҳри Тошканд муаллими калон Валентина Собир ниёзова барои таълими забони урду даъват шуда буданд. Дар як муддати кӯтоҳ бо саъю кӯшиши онҳо мутахассисони маҳаллӣ ба воя расиданд, ки ҳоло дар кафедра содиқона фаъолият карда истодаанд.
Устодони кафедра маҳорати касбии худро бо роҳи ширкат дар курсҳои бозомӯзиву тањқиқотӣ дар кишвари Ҳиндустон пайваста баланд бардошта, дар конференсияҳои илмии Ҳинду Покистон саҳм мегузоранд. Бо кумаки сафорати Ҳиндустон дар Тоҷикистон устодони кафедра аз ҷумла, Ҳ. Раҷабов, Қ. Қурбонов, С.Ёрова, ва А. Латифов ба курсҳои таҷрибаомӯзӣ ба Ҳиндустон фиристода шудаанд. Ҳамчунин, ҳар сол ду-се нафар донишҷуёни беҳтарини курсҳои болоӣ барои таљрибаомӯзии забонӣ ба муддати 10 моҳ ба донишгоҳҳои кишвари Ҳиндустон, аз ҷумла, ба Маркази омӯзиши забони ҳиндӣ ба шаҳри Агра фиристода мешаванд.
Кафедраи филологияи Ҳинд нисбатан ҷавон бошад њам дар тарбияи насли нави олимону мутахассисони ин соҳа саҳми арзанда гузошта, дар ҷумҳурӣ обрую нуфузи шоиста касб кардааст. Дастпарварони кафедра дар соҳаҳои гуногуни ҷумҳуриямон самаранок кору фаъолият карда истодаанд.
Вазъи кунунӣ, шеваҳои нави идорӣ ва сиёсати давлатӣ, сафарҳои расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Ҳиндустону Покистон гувоҳ бар ин аст, ки кишвари мо ба мутахассисони варзида донандаи забонҳои ҳиндӣ ва урду ниёз дорад. Дигаргуниҳое, ки дар зиндагии сиёсӣ,иқтисодӣ, илмӣ ва фарҳангии Ҷумҳурии мо сурат мегиранд, устодонро вазифадор менамояд, ки дар омодасозии коршиносону мутахассисони баланихтисос, ки дар оянда кишвари моро дар арсаи байналмиллалї намояндагӣ кунанд, бо неруи тоза саъю талош намоянд.
Имрӯз дар кафедра 5 нафар устоди забон ва адабиёти ҳиндӣ ва урду аст, ки аз ин шумора 1 нафар доктори илм ва 3 нафар номзади илм мебошанд.
Дар пояи кафедраи мазкур соли 2009 «Маркази илмии Покистон» ва соли 2017 «Маркази омӯзиши Ҳиндустон» ифтитоҳ шудааст. Бояд гуфт, ки устодон ва донишҷӯёни кафедра аз маводҳои ин марказҳо самаранок истифода мебаранд. Аз китобу маҷаллаҳои тозанашри ҳиндӣ ва урду инчунин, аз хабарҳои моҳвора аз садову симои Ҳинду Покистон пайваста огаҳӣ ёфта истодаанд, ки ин барои беҳтар намудани корҳои илмӣ ва таълимӣ ниҳоят муфид мебошад.
Бояд гуфт, ки дар кафедра соли чорум аст, ки устоди забонҳои урду ва ҳиндӣ аз Ҷумҳурии Ҳиндустон барои шогирдон тадрис карда истодааст. Тибқи шартномаи дутарафа байни ДМТ ва сафоратхонаи Ҳиндустон дар Тоҷикистон аз моҳи январи соли 2019 то моҳи июни соли 2021 устоди донишгоҳи шаҳри Алигарҳи Ҷумҳурии Ҳиндустон, доктор Рафиуддин барои гуруҳҳои ҳиндӣ ва урду ба таври факултативӣ дарс гузаштаст ва бар ивази вай аз моҳи сентябри соли 2021 то имрӯз устоди дигари ҳамин донишгоҳ доктор Муштоқ Аҳмад ба шогирдон ба таври факултативӣ дарс гузашта истодааст. Дарсҳои устоди ҳиндустонӣ барои донишҷӯён хеле муфид буда, аз онҳо махсусан хатмкунандаҳои шуъбаҳои ҳиндӣ ва урду бо самар истифода мебаранд. Сарварии кафедраро аз соли 1983 то соли 2006 профессор Раҷабов Ҳабибулло, аз соли 2006 то соли 2008 муаллими калон Усмонов Мумтоз, аз соли 2008 то соли 2012 дотсент Нурова Майрамбӣ ва аз соли 2013 тосоли 2018 дотсент Раҳматуллоева Зарина бар уҳда доштанд. Аз соли 2018 то ҳол кафедраро дотсент Қурбонов Ҳайдар сарварӣ карда истодааст.
ताजिक राष्ट्रीय विश्वविद्यालय का हिंदी–उर्दू विभाग
दुशांबे में ताजिक राष्ट्रीय विश्वविद्यालय के हिंदी-उर्दू विभाग की स्थापना 1984 में हुई थी – यह विभाग भारत और पाकिस्तान की भाषा और साहित्य में स्थानीय प्राच्यविदों के प्रशिक्षण के केंद्रों में से एक है। सेंट-पीटर्सबर्ग प्राच्य संप्रदाय के स्नातकोत्तर प्रोफेसर हबीबुल्लाह राजाबोव, प्रोफेसर मुमताज उस्मानोव और प्रोफेसर इब्राहिम नूरोव ने ताजिक राष्ट्रीय विश्वविद्यालय के हिंदी-उर्दू विभाग के संस्थापक हैं। इसके अलावा, मास्को से हिंदी साहित्य के लिये प्रोफेसर नेली बाबाजानोवा और ताशकंद से उर्दू भाषा के लिये वेलेंटीना सबिरनीयाज़ावा निमंत्रित की गयी थीं। बहुत कम समय में, उनके प्रयासों से, हिंदी और उर्दू विभाग को बहुत स्थानीय विशेषज्ञ ख़त्म करके उनमें से कुछ इस विभाग में काम कर रहे हैं। जिक्र करना ज़रूरी है कि, विभाग के शिक्षकों की तरफ़ से ताजिक भाषा में कई हिंदी पाठ्यपुस्तकें, विनिबंध, शब्दकोश और आदि तैयार किए गये हैं। अपनी योग्यता को सुधारने के लिये भारत और पाकिस्तान में प्रशिक्षण करके सम्मेलनों में भी भाग लेते हैं। ताजिकिस्तान में भारतीय राजदूतावास की मदद से, हबीबुल्लाह राजाबोव, हैदर कुरबानोव, सबहत यारवा और अली खान लतीफोव आदि शिक्षकों को प्रशिक्षित किया गया है। साथ ही, हर साल, अच्छे से अच्छे छात्र 10 महीनों के लिये आगरा हिंदी केंद्रिय संस्था भेजे जाते हैं।
हिंदी-उर्दू विभाग नया होते हुए भी इसके स्नातक ताजिकिस्तान गणराज्य के हर विभिन्न क्षेत्रों में काम करके देश की प्रगति पर अपना योगदान दे रहे हैं।
वर्तमान स्थिति, प्रशासन के नए तरीकों और राज्यनीति, ताजिकिस्तान के राष्ट्रपति के भारत और पाकिस्तान में दौरा करने से अनुमान कर सकते हैं कि आजकल हिंदी और उर्दू की बहुत ज़रूरत पड़ती है। ताजिकिस्तान गणराज्य के राजनीतिक, आर्थिक, वैज्ञानिक और सांस्कृतिक जीवन में जो परिवर्तन हो रहे, साथ-साथ शिक्षक उच्च योग्य विशेषज्ञों को तैयार करने के लिए ज़्यादा कोशिश करने लगते हैं तो वे भविष्य में हमारे देश को अंतर्राष्ट्रीय स्तर पर प्रतिनिधित्व कर सकें।
आज विभाग में हिंदी-उर्दू भाषा और साहित्य के पांच शिक्षक, एक प्रयोगशाला सहायक और एक कैबिनेट प्रबंधक काम करते हैं।
आजकल विभाग में पांच अध्यापक काम कर रहे हैं। उनमें से एक प्रोफेसर और दो डांक्टर PhD हैं। इस साल विभाग के एक युवा शिक्षक लतीफोव अली खान ने अपना नबंध “मेहरून्निसा परवेज की कहानियों में सामाजिक समस्याओं का प्रतिबिंब” जमा कर लिया। विभाग की दूसरी शिक्षिका यारुवा सबाहत ने भी अपना नबंध “प्रेमचंद के उपन्यासों में महिला मुद्दे” पर जमा करनेवाली है।
इस विभाग में 2009 में “पाकिस्तान स्टडी सेंटर” और 2017 में “इंडिया स्टडी सेंटर” की स्थापना की गई थी। विभाग के शिक्षक और छात्र इन केंद्रों का अच्छी तरह उपयोग कर रहे हैं।
यहां हिंदी और उर्दू नयी प्रकाशित पुस्तकें और पत्रिकाएं बहुत मिलती हैं जिन्हें हमारे अध्यापक और छात्र अपने शोधकार्य और पढ़ाई में लगातर प्रयोग करते हैं। भारतीय उर्दू-हिंदी शिक्षक चार साल से विभाग में पढ़ा रहा है। ताजिक राष्ट्रीय विश्वविद्यालय और भारत राजदूतावास के दोपक्षीय समझौता के आधार पर जनवरी, 2019 से जून, 2021 तक अलीगढ़ विश्वविद्यालय सहायक प्रोफेसर डॉ. रफीउद्दीन ने छात्रों को हिंदी और उर्दू पढ़ायी। उसके बाद सितंबर 2021 से अलीगढ़ मुस्लिम विश्वविद्यालय के डॉ. मुश्ताक सदफ़ अध्यापन की जिम्मेदारी बखूबी निभा रहे हैं. डॉ. मुश्ताक सदफ़ की कक्षाएं हिंदी और उर्दू के छात्रों के लिए बहुत उपयोगी हैं – विभाग की अध्यक्षताः – 1983 से 2006 तक प्रो. राजाबोव हबीबुल्लाह;
- 2006 से 2008 तक स्वर्गीय अध्यापक उस्मानोव मुमताज़;
- 2008 से 2012 तक एसोसिएट प्रोफेसर नुरोवा मयरमबी;
- 2013 से 2018 तक एसोसिएट प्रोफेसर जरीना रहमतुल्एलवा;
شعبۂ ہندی اردو،تاجک نیشنل یونی ورسٹی، دوشنبہ تاجکستان
تاجک نیشنل یونی ورسٹی، دوشنبہ میں شعبۂ ہندی اردوکی بنیاد1984 میں رکھیگئی تھی – یہ شعبہ ہندوستان اور پاکستان کی زبان و ادب میں مقامی مستشرقین کی تربیت کے مراکز میں سے ایک ہے۔ڈیپارٹمنٹ کے تدریسی عملے کا بنیادی مرکز سینٹ پیٹرزبرگ یونیورسٹیسے آف اورینٹل اسٹڈیز کے سابق گریجویٹ اور تاجک نیشنل یونی ورسٹیشعبۂ ہندی اردو کےپروفیسر حبیب اللہ رجبوف اور مرحوماساتزہ ممتاز عثمانوف اور ابراہیم نوروف نے قائم کیا تھا۔علاوہ ازیں فلولوجیکل سائنسزماسکو کے اسسٹنٹپروفیسر اورماہرِ ہندی نیلی باباجانووا اور تاشقند سے اردو کی سینئر استانی ویلنٹینا صابرنیوزوا کو ہندی – اردو زبان و ادب کےتدریس کے لیے شعبہ میں مدعو کیا گیا تھا۔بہت کم وقت میں ان کی کوششوں سے مقامی ماہرین ہندی اور اردو کے طلباء وطالبات کی تعداد میں اضافہ ہوا اور مقامی ماہرین بن کرسامنے آئے- جو اب ڈیپارٹمنٹ میں تدریسیذمہ داری بھینبھا رہے ہیں۔اب شعبہ کے اساتذہ کی کوششوں سے متعدد درسی کتابیں، طریقہ کار کی ہدایات،علمی مقالے، مونوگراف وغیرہ تاجکی زبان میں تیار کئے جا رہے ہیں۔نیز شعبہ کے اساتذہ ہندوستان میں تربیتی اور تحقیقی کورسز میں حصہ لے کر اپنی پیشہ ورانہ صلاحیتوں کو مسلسل بہتر بنا رہے ہیں – ہندوستان اور پاکستان کی تنقیدی و تحقیقی سیمیناروں اورکانفرنسوں میں شرکتکر رہے ہیں۔تاجکستان میں ہندوستانی سفارت خانہ کی مدد سے شعبہ کے اساتذہ بشمول حبیب اللہ رجبوف، حیدر قربانوف، صباحت یاروا اور علی خان لطیفوف کو تربیتی کورسز کے تحتہندوستان بھیجا گیا تھا۔اس کے علاوہ، ہر سال اعلیٰ کورسز کےلئے بہترین طلباء کو ہندوستانی یونیورسٹیوں بشمول آگرہ کے سنٹر فار دی اسٹڈی آف ہندی لینگویج میں10 ماہ کی مدت کے لیے بھیجا جاتا ہے۔ہندیاردوڈیپارٹمنٹنے بہت کم عرصے میں نئی نسل کے سائنس دانوں اور ماہرین کی تعلیم و تربیت میں ایک اہم رول ادا کیا ہے، اور اس نے جمہوریہ تاجکستان میں ایک معقول شہرت اور اثر و رسوخ حاصل کیا ہے۔ڈیپارٹمنٹ کے فارغ التحصیل ہمارے جمہوریہ کے مختلف حصوں میں مؤثر طریقے سے کام کر رہے ہیں۔ موجودہ حالات، انتظامیہ کے نئے طریقے اور بہتر ریاستی پالیسی کے سبب جمہوریۂ تاجکستان میں ہندوستان اور پاکستان کے صدور اور رہماؤں کے سرکاری دورے اس بات کا ثبوت ہیں کہ ہمارے ملک کو ہندی اور اردو زبانیں جاننے والے ماہرین کی ضرورت ہے۔ جمہوریۂ تاجکستان کی سیاسی، اقتصادی، سائنسی اور ثقافتی زندگی میں جو تبدیلیاں رونما ہو رہی ہیں اساتذہ کو اس بات پر مجبور کرتی ہے کہ وہ اعلیٰ تعلیم یافتہ ماہرین کی تیاری میں نئی توانائی کے ساتھ جدوجہد کریں جو مستقبل میں بین الاقوامی شعبوں میں ملک کی نمائندگی کرسکیں ۔ آج ڈیپارٹمنٹ میں ہندی اور اردو زبان و ادب کے پانچ اساتذہ، ایک لیبارٹری اسسٹنٹ اور ایک کیبنٹ منیجر کام کر رہے ہیں، ان میں ایک ڈاکٹر آف سائنساور دو فیلولوژی سائنس کے اساتذہ ہیں۔ اس سالڈیپارٹمنٹ کے نوجوان استاد لطیفوف علی خان نے پی-ایچ- ڈی کا اپنا مقالہبعنوان ’’مہرالنسا پرویز کی کہانیوں میں سماجی مسائل کی عکاسی‘‘جمع کیا ہے جو اب جمہوریہ تاجکستان کی سپریم کونسل میں منظوری کےلئےزیر غور ہے۔ شعبہ کی ایک اور استانی یارووا صباحت نےبھی ڈیپارٹمنٹمیں پی-ایچ- ڈی کا اپنا مقالہ “پریم چند کے ناولوں میں عورتوں کے مسائل” پیش کیا ہے۔ انہوں نے یہ مقالہ کونسل میں دفاع کے لیے تیار کیا ہے۔ اس شعبہ میں2009 میں ’’پاکستان اسٹڈی سینٹر‘‘ اور 2017 میں ’’انڈیااسٹڈی سینٹر‘‘ قائم کئے گئے۔ شعبہ کے اساتذہ اور طلباء وطالبات ان مراکز سے خوب استفادہ کررہے ہیں۔ یہاں ہندی اور اردو میں شائع شدہ کتب و رسائل کے ساتھ ساتھ ہندوستان اور پاکستان کی خبروں سے مسلسل معلومات ملتی رہتی ہیں، جوتحقیقی، سائنسی اور تعلیمی کام کو بہتر بنانے کے لیے بہت مفیدہیں۔ واضح رہے کہ جمہوریہ ہند کے اردو اور ہندی زبانوں کے استاد چار سال سے شعبہ میں طلباء وطالبات کو درس دے رہے ہیں۔ تاجکستان کی ملّی یونیورسٹی اور ہندوستانی سفارت خانے کے درمیان ہونے والے باہمی معاہدے کے مطابق جنوری 2019 سے جون 2021 تک ڈاکٹر رفیع الدین، جو کہ علی گڑھ یونیورسٹی، جمہوریۂ ہند کے اسسٹنٹپروفیسر ہیں، نے ہندی اور اردو اسٹوڈنٹس کوپڑھایا۔ اس کے بعدستمبر 2021 سے علی گڑھ مسلم یونیورسٹی کے ڈاکٹر مشتاق صدفدرس و تدریس کے فرائض بحسن و خوبی انجام دے رہے ہیں۔ ڈاکٹر مشتاق صدف کی کلاسز ہندی اور اردوطلباء وطالبات کے لیے بہت مفید ہیں- اس ڈیپارٹمنٹ کی سربراہی1983 سے 2006 تک پروفیسر رجبوف حبیب اللہ، 2006 سے 2008 تک سینئر استاد عثمانوف ممتاز، 2008 سے 2012 تک ایسوسی ایٹ پروفیسر نورووا مریمبی، اور2013 سے 2018 تک ایسوسی ایٹ پروفیسر زرینہ رحمت اللوا نے کی ہے۔
جبکہ2018 سےایسوسی ایٹ پروفیسرحیدر قربانوف صدر شعبۂ ہندی اردو ہیں۔ ان کی سربراہی میں امروز کئی اہم تحقیقی، تنقیدی اور اشاعتی کام ہو رہے ہیں-
РАҶАБОВ ҲАБИБУЛЛО
Санаи таваллуд: 29.06.1945
Ҷои таваллуд: Ҷумҳуриии Тоҷикистон, ноҳияи Ҳисор, деҳаи Чангоб.
Миллат: тоҷик
Маълумот: олӣ.
Унвони илмӣ: доктори илмҳои филологӣ, профессор.
Аъзои ҳизб: аъзои ҲХДТ аз соли 2006.
Бо забонҳои ҳинди, урду, русӣ ва англисӣ озод гап мезанад.
ФАЪОЛИЯТИ МЕҲНАТӢ:
1962-1967 – Донишҷӯи Донишгоҳи давлатии Ленинград.
1967-1969 – Корманди илмии Пажуҳишгоҳи шарқшиносии АУ ҶТ.
1969-1970 – Коромӯз-муҳаққиқи Пажуҳишгоҳи Шарқшиносии АУ Иттиҳоди Шуравӣ, ш. Маскав
1970-1973 – Аспиранти ҳамин пажуҳишгоҳ.
1973-1981 – Ходими илмӣ, котиби илмии Пажуҳишгоҳи Шарқшиносии АУ ҶТ.
1981-1983 – Кор дар Афғонистон (тарҷумон).
1983-1984 – Ходими калони илмии Пажуҳишгоҳи Шарқшиносии АУ ҶТ.
1984-1989 – Мудири кафедраи филологияи ҳинди Донишгоҳи Миллии Тоҷикистон.
1989-1990 – Коромӯз- муҳаққиқ дар назди Донишгоҳи Ҷавоҳирлол Неҳру, ш. Деҳлӣ
1990-2005 – Мудири кафедраи филологияи ҳинди Донишгоҳи давлатии миллии Тоҷикистон.
2005-2008 – Муовини аввали ректори Донишгоҳи давлатии миллии Тоҷикистон.
2008 -2012- Профессори кафедраи филологияи ҳинди Донишгоҳи миллии ҶТ.
2012-2013 – Мудири кафедраи филологияи ҳинди Донишгоҳи Миллии Тоҷикистон.
2009– 2013- Мудири шуъбаи Ҳинду Покистони Инситути забон, адабиёт, мероси адабӣ ва шарқшиносии АИ ҶТ.
2013 -2023 –Мудири шуъбаи Осиёи Ҷанубӣ ва Шарқии Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон.
2013 то имрӯз-Профессори кафедраи филологияи ҳинди Донишгоҳи миллии ҶТ.
Фаъолияти ҷамъиятӣ: Раиси Ҷамъияти дӯстии Тоҷикистону Ҳиндустон
Дараҷаи илмӣ: Доктори илмҳои филологӣ, профессор.
Корҳои илмӣ :беш аз 300 мақола ва корҳои илмӣ ва илмӣ-оммавӣ навишта ба чоп расонидааст.
Корҳои асосии илмӣ:
- Новеллистикаи Моҳан Ракеш. Душанбе, 1984.
- Премчанд. Душанбе, 1995с.
- Ташаккул ва инкишофи ҳикояи муосири ҳиндӣ. Душанбе, 1998.
- Се насли ҳикоянависони ҳиндӣ. Душанбе, 2002.
- Муҳовараи тоҷикӣ – ҳиндӣ. Душанбе, 2004.
- Ин аст Ҳиндустон, Душанбе, 2007.
- Пҳанишварнатҳ Рену. Душанбе, 2009.
- Равиндранатҳ Тҳакур. Душанбе, 2012.
- Таълими адабиёти ҳиндӣ дар мактабҳои олӣ. Душанбе, 2013.
- Адибони муосири ҳиндӣ. Душанбе, 20014.
- Даҳ чеҳраи адабиёти ҳиндӣ. Душанбе, 2014.
- Премчанд (нашри дуюм бо иловаҳо). Душанбе, 2015.
- Тарҷумаи баъзе мафҳумҳои адабии Ҳиндӣ ба забони тоҷикӣ. Душанбе, “Истеъдод”, 2016
- Адабиёти ҳиндӣ дар давраи нав. Душанбе, “ЭР.граф”, 2017. 31 ҷ.ч.
- Адабиёти ҳиндӣ дар давраи нав. Душанбе, “ЭР.граф”, 2018, 33,75 ҷ.ч.
- Ташаккул ва инкишофи ҳикояи муосири ҳиндӣ , Душанбе, нашриёти Эр-Граф, 2018, 224 саҳ.
- Атал Биҳарӣ Ваҷпейи. Як қатраи меҳрубони борон. (Тарҷума аз ҳиндӣ бо пешлафз). Душанбе, нашриёти Эр-Граф, 2018, 88 саҳ.
- Муҳаммад Иқбол – шоири абадзинда. Душанбе,нашриёти Эр-Граф, . 2019, 180 саҳ.
- Адабиёти қадимаи Ҳиндустон. Душанбе, нашриёти Эр-Граф, .2021, 268 саҳ.
- Ҷараёнҳои адабӣ дар адабиёти ҳиндӣ. Душанбе, нашриёти Эр-Граф, 2022, 84 саҳ.
- Тасвири воқеаҳои фоҷиавии тақсимшавии Ҳиндустон дар асарҳои адибони Ҳинд. Душанбе, нашриёти Эр-Граф, 2022, 272 саҳ.
- Ҳиндустон кишваре, ки бояд дид. Душанбе, нашриёти Эр-Граф, 2023, 272 саҳ.
Тарҷумаҳо:
- Файз Ахмад Файз. Рӯҳи озод. Душанбе, 1977с. (тарҷума аз урду).
- Ҳикояҳои ҳиндӣ. Душанбе, 2002. (тарҷума аз ҳиндӣ).
- Атал Биҳари Ваҷпейи. Як қатраи меҳрубони борон. Шеърҳо, Душанбе, 2006. (тарҷума аз ҳиндӣ).
- Равиндранатҳ Тҳакур. Ҳикояҳои интихобӣ, Душанбе, 2006с. (тарҷума аз ҳиндӣ)
- Моҳан Ракеш. Зиндагии талх. Ҳикояҳо. (тарҷума аз ҳиндӣ). Душанбе, 2008
- Ҷиҳози арӯс. (Маҷмуаи ҳикояҳои адибони Ҳинд). Тарҷума аз забонҳои ҳиндӣ ва урду. Душанбе, 2023.
РАДЖАБОВ ХАБИБУЛЛО
Дата рождения: 29.06.1945
Место рождения: Республика Таджикистан, Гиссарский район,к.Чангоб
Национальность: таджик.
Образование: высшее
Ученая степень, ученное звание: доктор филологических наук,
профессор
Партийность: член НДПТ
Владеет языками: хинди, урду, дари, персидский, русский и английский.
ПРОФЕССИОНАЛЬНЫЙ ОПЫТ
1962-1967 гг: Окончил Санкт-Петербургский Государственный Университет, Восточный факультет, по специальности Востоковед-филолог (индийская филология), № диплома 285531
1967-1969 гг: Научный сотрудник Института Востоковедения АН Респ. Таджикистан
1969-1970 гг: Стажер-исследователь при Институте Востоковедения АН СССР, г. Москва.
1970-1973 гг: Аспирант Института Востоковедения АН СССР г. Москва
1973-1981 гг: научный сотрудник, ученый секретарь Института Востоковедения АН РТ.
1981-1983 гг: Работа в Афганистане.
1983-1984 гг: Старший научный сотрудник Института Востоковедения АН РТ.
1984-1989 гг: зав. кафедрой индийской филологии Тадж. нац. Университета.
1989-1990 гг: исследовательская работа при Университете имени Дж. Неру г.Дели.
1990-2005 гг: зав. кафедрой индийской филологии ТНУ.
2005-2008 гг. Первый Проректор по учебной работе
2008 -2012 – Профессор кафедры Индо-Пакистанской филологии ТНУ.
2012 -2013 -Зав. кафедрой индийской филологии ТНУ.
2013 -по настоящее время Профессор кафедры Индо-Пакистанской филологии ТНУ.
2009 –2013- Зав. Отделом Индии и Пакистана ИЯЛПНВ АН РТ
2013-2023 гг. – заведующий отделом Южной и Восточной Азии Института азиатских и европейских исследований Национальной академии наук Таджикистана.
2013 – по настоящее время главный научный сотрудник отдела Индии и Пакистана ИЯЛПНВ АН РТ
Общественная деятельность: Председатель Общества Таждикско-Индийской дружбы
Научные работы: Свыше 200 научных и научно-популярных работ.
Основные научные работы:
1. Новеллистика Мохана Ракеша. Душанбе, 1984 г.
2. Премчанд. Душанбе, 1995 г.
3. Становление и развитие современного рассказа хинди. Душанбе, 1998 г.
4. Три поколения новеллистов хинди. Душанбе, 2002 г.
5. Таджикско – хинди разговорник. Душанбе, 2004 г.
6. Это есть Индия, Душанбе, 2007г.
7. Пханишварнатх Рену. Душанбе, 2009 г.
8. Рабиндранат Тагор. (Жизнь и творчество). Душанбе, 2012 г.
9. О преподавание литераура хинди в высшей школе. Душанбе, 2013 г.
10. Современная литература хинди. Душанбе, 2014 г.
11. Десять столбов литературы хинди. Душанбе, 2014 г.
12. Премчанд (с некоторими добавлениями). Душанбе, 2015 г.
Переводы:
1..Файз Ахмад файз. Дух свободы. Душанбе, 1977 г. (перевод с урду).
2. Индийские рассказы. Душанбе, 2002 г. (перевод с хинди).
3. Атал Бихари Ваджпейи. Капля дождя. Стихи, Душанбе, 2006 г. (перевод с хинди).
4. Рабиндранат Тагор. Избранные рассказы. Душанбе, 2006 г. (перевод с хинди)
5. Мохан Ракеш. Горькая Жизнь. Рассказы. (перевод с хинди). Душанбе, 2008
6.Подарок невести. Душанбе, 2023.
Қурбонов Ҳайдар Абдураҳмонович
Қурбонов Ҳайдар Абдураҳмонович соли 1964 дар шаҳри Душанбе таваллуд шудааст.
Соли 1986 шуъбаи забони урдуи факултети забонҳои Шарқи Донишгоҳи давлатии Тоҷикистонро хатм намуда, аз соли 1995 инҷониб дар кафедраи филологияи Ҳинди факултети забонҳои Осиё ва Аврупои Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба фаъолияти омӯзгорӣ машғул аст.
Дар солҳои 2001-2007 ба ҳайси муовини декан оид ба тарбия ва солҳои 2012-2018 ба ҳайси муовини декан оид ба илм ва робитаҳои байналхалқӣ кор кардааст.
Аз соли 2018 то имрӯз вазифаи мудири кафедраи филологияи Ҳиндро ба уҳда дорад. Котиби Ҷамъияти дӯстии Тоҷикистону Покистон мебошад.
Муаллифи ду китоби дарсӣ, аз ҷумла “Фонетикаи забони урду” ва “ Забони урду (грамматика)”, як монография –“Ҳаёт ва эҷодиёти Ҳафиз Ҷоландҳарӣ”, дастурҳои таълимии “Муҳовараи тоҷикӣ–урду ва урду-тоҷикӣ” ва беш аз як саду панҷоҳ мақолаҳои илмӣ мебошад.
Дар як қатор конференсияҳои байналмилалии илмӣ дар Ҷумҳурии исломии Покистон бо маърузаҳои илмӣ баромад карда, соҳиби мукофот гардидааст.
Барои хзматҳои шоиста дар соҳаи маориф, бо нишони “Аълочии маориф ва илм”-и Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардидааст.
Латифов Алихон Давлатович
Соли таваллуд: 10.07.1982
Ҷои таваллуд: вилояти Хатлон, ноҳияи Восеъ
Миллат: тоҷик
Таҳсилот: олӣ
Соли 2004 Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро хатм кардааст.
Ихтисос: шарқшинос (филологияи Ҳинд).
Унвони илмӣ: номзади илми филология.
Кадом забонҳои хориҷиро медонад: русӣ, англисӣ, ҳиндӣ, урду.
Вазъи оилавӣ: оиладор, соҳиби чор фарзанд.
Собиқаи корӣ:
Солҳои 1999-2004 донишҷӯи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон
Солҳои 2007-2009 магистранти Донишгоҳи Лакҳнави Ҷумҳурии Ҳиндустон (ихтисос: филологияи Ҳинд)
Солҳои 2010 то 2012 ҷонишини декан оид ба корҳои тарбиявии факултети забонҳои Осиё ва Аврупои ДМТ
Солҳои 2014-2016 магистранти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон (ихтисос: тарҷумон /англисӣ-тоҷикӣ/)
Солҳои 2005-2017 ассистенти кафедраи филологияи Ҳинди факултети забонҳои Осиё ва Аврупои ДМТ
Аз соли 2017 то ҳол муаллими калони кафедраи филологияи Ҳинди факултети забонҳои Осиё ва Аврупои ДМТ
Аз соли 2023 номзади илми филология
Ёрова Сабоҳат Нуровна
Ёрова Сабоҳат Нуровна
Соли таваллуд:16.02.1975.
Ҷои таваллуд: ш. Душанбе.
Миллат: тоҷик.
Маълумот: олӣ.
Соли 1997 Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро хатм кардааст.
Ихтисос: Ҳиндшинос (филологияи Ҳинд)
Забонҳои хориҷиро медонад: ҳиндӣ, урду, русӣ, англисӣ – (бо луғат)
Вазъи оилавӣ: оиладор, соҳиби чор фарзанд.
Фаъолияти меҳнатӣ:
| Солҳои 1992-1997 | Донишҷӯи факултети Шарқшиносӣ, шуъбаи ҳиндӣ – и ДДМТ |
| Солҳои 1998-1999 | Муаллими синфҳои болоии мактаби миёнаи № 77 н. Фирдавсии ш. Душанбе |
| Солҳои 2008-2011 | Лаборанти кафедраи филологияи Ҳинди ДМТ |
| Солҳои 2011-2019 | Ассистенти кафедраи филологияи Ҳинди ДМТ |
| Аз соли 2020 то ҳол | Муаллими калони кафедраи филологияи Ҳинди ДМТ |
РаҳматуллоеваЗарринаАсламшоевна
Соли таваллуд: 16.06.1963.
Ҷои таваллуд: ш.Душанбе.
Миллат: тоҷик.
Таҳсилот: олӣ.
Соли 1986 Донишгоҳи давлатии миллии Тоҷикистонро хатм кардааст.
Ихтисос: филолог-ҳиндшинос, муаллим.
Унвони илмӣ: номзади илми филологияи, дотсент.
Забонҳои хориҷиро медонад: русӣ, ҳиндӣ, урду, англисӣ.
Вазъи оилавӣ: оиладор.
Кор ва фаъолияти собика:
Солҳои 1980-1986 Донишҷӯи факултети Шарқшиносии ДДТ ба номи В.И. Ленин.
Солҳои 1986-1993 – Мактаби миёнаи№ 53, муаллими забон ва адабиёти тоҷик.
Солҳои 1994 то 2000 – Асисстенти кафедраи филологияи Ҳинд.
Солҳои 1999-2003 – Аспиранти ғоибхони факултети Шарқшиносии ДМТ.
Солҳои 2000 то 2013 – Муаллими калони кафедраи филологияи Ҳинд.
Соли 2006 Дифои рисолаи номзадӣ, н.и.ф.
Солҳои 2013-2017 – Мудири кафедраи филологияи Ҳинд.
Солҳои 2016-то ҳол – Дотсенти кафедраи филологияи Ҳинд.